Kademeli Emeklilik Düzenlemesi için milyonlarca kişi şu an beklemede. 2023 yılının başında EYT (Emeklilikte Yaşa Takılanlar) için yasa çıkmış ve 8 Eylül 1999 tarihinde önce sigortalı olanlar için yaş şartı olmaksızın sigorta prim gün sayısını ve sigortalılık süresini tamamlayanlar emekli oldu.
8 Eylül 1999 tarihinden sonra yani 9 Eylül tarihinde emekli olanlar için ise erken emeklilik koşulları işlemedi ve 60 yaşında 62 yaşında emekli olacakları belirtildi. Durum böyle olunca sadece 1 gün için 10 yıl 15 yıl sonra emekli olacak olan kişilerde bir mağduriyet oluştu.
Mağdur sigortalıların mağduriyetlerinin giderilmesi için kademeli emeklilik sistemi getirilmesi uzun zamandır talep edilen bir konuydu.
İçerikler
Kademeli Emeklilik Nedir?
Kademeli emeklilik, 1999 tarihinde sonra emekli olanların 60 ve 62 yaşında değil de sigorta oldukları yıla bağlı olarak emeklilik yaşının kademeli olarak artırılması denilebilir. Kademeli emeklilik sistemi de bir nevi erken emeklilik olarak tanımlanabilir. 1 gün ile 15 yıl beklenmesinin gerekmediği bir emeklilik sistemi üzerine çalışmalar devam ediyor.
Son gelen bilgilere göre şu an meclise sunulan kademeli emeklilik yasa teklifi mevcut. Bu yasa teklifine göre emeklilik yaşının sigortalı olunan yıla göre 43 ile 50 veya 52 arasında değişmesi öngörülüyor. Aynı şekilde gereken prim gün sayısı da bu oranda değişecek.
2000 Sonrası Kademeli Emeklilik Tablosu
2000 sonrası emekli olacaklar için henüz resmi bir tablo ortaya çıkmamış olmasına karşın tahmini olarak aşağıdaki görselde yer alan kademeli emeklilik tablosu yol gösterici olacaktır.
Örnek olarak açıklanan tabloya göre mevcut şartlarda 60 yaşında ve 7000 prim gün sayısı ile emekli olabilecek 2005 sigorta girişli bir vatandaş yeni emeklilik yasa teklifi ile 48 yaşında 6.700 prim gün sayısı ile emekli olabilecek. 12 yıl erken emekli olmuş olacak.
Türkiye’de Emeklilik Sistemi
Meclise sunulan yasa tasarısının dışında şu andaki mevcut yasaya göre Türkiye’de üç farklı emeklilik dönemi bulunuyor. 1999 yılı öncesi, 1999 – 2008 yılları arası ve 2008 sonrası emekli olanlar şeklinde 3 dönem olarak adlandırılmış durumda.
Bu dönemlere göre 1999 yılı öncesinde sigortalı olanlar için herhangi bir yaş şartı aranmıyor. Erkekler için 25 yıl sigortalılık, kadınlar için ise 20 yıl sigortalılık süresi yeterli oluyor. Prim günleri ise 5.000 ve 5.975 gün arasında değişiyor.
9 Eylül 1999 ile 1 Mayıs 2008 yılları arasında sigortalı olan erkekler için emeklilik yaşı 60 kadınlar için ise 58. Prim gün sayısı ise 7000 gün olarak yükseltilmiş durumda.
1 Mayıs 2008 tarihinden sonra sigortalı olanlarda ise kadınlarda ve erkeklerde emeklilik yaşı 65’e çıkarıldı. Prim gün sayısı ise 7200 e çıkarılmış durumda.
Meclise sunulan yeni yasa tasarısı 9 Eylül 1999 ile 1 Mayıs 2008 tarihleri arasında sigortalı olanları kapsıyor. Bu tarihler arasında sigortalı olanlar yukarıda paylaşılan tabloya göre kademeli olarak yaş artışı ile emeklilik şansı yakalayacak. Yasanın meclisten kısa zamanda geçmesi beklemese bile 31 mart yerel seçimlerinden önce seçim vaadi olarak gerçekleşmesi bekleniyor.
Emeklilik Maaşı Nasıl Hesaplanır?
Kademeli emeklilik bilgilerini paylaştıktan sonra emeklilik maaşı nasıl hesaplanır onu da sizlere aktarmak istedik. Emeklilik maaşı hesaplama formülü aşağıdaki gibidir.
Emekli maaşı = Aylık bağlama oranı x Aylık bağlanacak kazanç
Aylık bağlanma oranı emeklilik türünüze ve yatırılan prim gün sayısı ile prim miktarınıza göre belirlenen bir orandır. Aylık bağlanacak kazanç kısmı sigorta başlangıç tarihiniz ve emekli olduğunuz yıla göre belirlenen bir değer. Bu iki değerin çarpımı ise emekli maaşınızı oluşturuyor.
Seçimler ve Kademeli Emeklilik
2024 yılı mart ayında yapılacak olan yerel seçimlerde dahi kademeli emeklilik gündeme geldi. Yerel seçimlerde kademeli emeklilik vaadinin gerçekleştirilebilmesi çok olası olmadığı için iddialı vaatler arasında giremiyor. 2028 yılında yapılacak olan (erken seçim olmaz ise) Cumhurbaşkanı ve milletvekili seçimlerimde ana vaatlerden biri olacak gibi görünüyor. Maalesef ki ülkemizde seçim vaatleri ile vatandaşlar almaları gereken haklarına ulaşabiliyor.
Şu an için kademeli emeklilik şartlarında en kabul gören tabloyu yukarıda paylaştık. Seçim beyannameleri ve seçim vaatleri gelmeye başladığında tablodan ne kadar farklı bir görünüm olacak hep beraber inceleyeceğiz. Tablo çok az değişse bile önemli olan mağduriyetin giderilmesi olacaktır.
Kademeli emeklilik maalesef ki 2024 yılında gelecek gibi görünmüyor. Sadece 1 gün ile 17 yıl sonra emekli olacak olmaları eşitlik ve adalet ilkesine uymuyor. Bu nedenle aynı EYT gibi kademeli emeklilikte önümüzdeki günlerde gündemde olacak.
CHP Zonguldak Milletvekili Dr. Eylem Ertuğ Ertuğrul’un kademeli emeklilik konusundaki konuşmasını aşağıdaki video ile izleyebilirsiniz.
